Set & setting: de voorwaarden voor een goede ‘geboorte reis’

Ik las eens een kritisch krantenartikel over thuisbevallingen. Een verloskundige vertelde dat ze het zo overdreven vond, die aanstaande ouders die zo’n romantisch ideaal hebben van bevallen bij kaarslicht. ‘Alsof je de pijn kunt bezweren door een muziekje aan te zetten en kaarsjes te branden’, zei ze bijna spottend. Ze had al zoveel gezien in haar verloskundigenloopbaan, dat ze zeker wist dat je niet te makkelijk moest denken over bevallen. ‘Het is nou eenmaal hard werken.’

Ja, het is hard werken. Maar ook weer niet, want tijdens een bevalling geef je je over aan krachten die door je lichaam heen werken. Jij doet niet het werk, maar je lichaam. De overgave die dat van me vroeg heb ik als heel bevrijdend en rustgevend ervaren, terwijl het tegelijkertijd ook zeker hard werken was. Het hardste werk wat mijn lichaam ooit gedaan heeft, kan ik misschien wel zeggen… En ja, je kunt pijn niet bezweren (ten minste dat kan wel, maar ik geloof niet dat het heilzaam is), maar je kunt er wel op een andere manier mee omgaan. Namelijk op zo’n manier dat het draaglijk wordt. Of zelfs meer dan draaglijk: Een bevalling kan een vervullende, helende, feestelijke, bekrachtigende, ja zelfs transformerende ervaring zijn. En de sfeer die je neerzet is daarin allesbepalend.

Als de sfeer goed is (als je dus bijvoorbeeld fijne muziek draait 🙂 ), als je ontspannen en afgestemd bent, als je je veilig voelt in je omgeving, als je het lekker warm hebt, als je je niet bekeken voelt, als het licht gedimd is (zoutlampje 🙂 ), als je nergens over na hoeft te denken, als je je eigen gang kunt gaan, dan krijgt de oxytocine (hét bevalhormoon dat niet alleen voor weeën zorgt, maar ook voor extatische liefdesgevoelens) ruim baan. En als de oxytocine ruim baan krijgt, dan kan je lichaam haar werk doen en kun je – door alle intensiteit heen – werkelijk genieten van je bevalling. Om te spreken met Jilke uit het bevallingsverhaal dat ik laatst plaatste: ‘Het is sereen en heftig tegelijk.’

Sfeer heeft dus extreem veel invloed op je beleving (en dus het verloop) van een geboorte. Ik kan me zelfs voorstellen dat de ervaringen van de verloskundige die ik aan het begin citeerde totaal anders zouden zijn, als ze hier wat meer aandacht aan zou besteden….

Een geboorte is in zekere zin een reis. Een reis waarin je helemaal naar binnen moet keren en echt op jezelf bent aangewezen. Er bestaat ook een ander soort innerlijke reis, waar de ervaring van een geboorte me wel aan doet denken, en dat is een trip op psychedelica zoals psilocybine, LSD of Ayahuasca. Ook dan keer je helemaal naar binnen, en kun je in aanraking komen met delen van jezelf (of zelfs met je Grote Zelf) die je voorheen niet kende. En net als bij een geboorte is het voor het hebben van een goede trip aan te bevelen om te zorgen voor de juiste sfeer en de juiste omstandigheden.

Ik ben een heel interessant boek aan het lezen (‘Verruim je geest’ van journalist Michale Pollan) over de geschiedenis en het (therapeutische) effect van psychedelica ( ik wil er op mijn nuvrij blog nog eens uitgebreider over schrijven). Er wordt veel onderzoek gedaan naar de therapeutische effecten van psychedelica (LSD wordt bijvoorbeeld ingezet bij posttraumatische stressstoornissen bij veteranen). Deze onderzoeken vinden niet plaats in een klinische, steriele setting. Er wordt veel aandacht besteed aan het creëren van de juiste set & setting in de ‘tripruimte’, zodat de proefpersonen een positieve bekrachtigende ervaring krijgen in plaats van een bad trip.

Ik citeer: ‘Set and setting’: de aard van de trip wordt bepaald door de geestelijke instelling van de tripper (de ‘set’) én door de omgeving die welwillend, behoedend en veilig moet zijn (de ‘setting’). Het is wat alle sjamanen uit de wereldgeschiedenis allang wisten: alleen of in een onveilige omgeving trippen is het gevaarlijkst. Een vertrouwde (en nuchtere) meester moet kunnen ingrijpen en geruststellen.’ (1)

Oftewel: het is extreem belangrijk om de juiste context te creëren als je innerlijk op reis gaat. De set is de intentie, de sfeer, de verwachting die je neerzet. En de setting is het decor: Hoe de ruimte is ingericht (gedemd licht, lekkere kussens, fijne muziek) en hoe de mensen met je omgaan (rustig, vriendelijk, geen rationele vragen stellen). Doet denken aan wat je nodig hebt voor een goede geboorteervaring, toch? ‘

Het creëren van een juiste set & setting is helemaal niet zweverig of overdreven romantisch. Het is een voorwaarde voor een goede bevalling én zwangerschap. Om de optimale omstandigheden te scheppen voor een vrije geboorte, zouden geboortekamers plekken moeten worden waar je tot rust komt, ontspant en oplaadt. En hoe heilzaam zou het zijn als de zorg al vanaf het eerste consult bij de verloskundige gericht zou zijn op het faciliteren van de reis die de moeder tijdens de zwangerschap aflegt, in plaats van op de risico’s?! Geboorte is niet gevaarlijk (ten minste, niet gevaarlijker dan het leven zelf…), het verstoren van het geboorteproces is dat wel. Door de optimale omstandigheden te creëren voor een positieve geboorteervaring, kan een geboorte de bekrachtigende, gelukzalige ervaring worden die het hoort te zijn en kan ook het vertrouwen in geboorte weer terugkeren.

(1) https://www.nrc.nl/nieuws/2018/12/14/ik-zie-nu-hoe-machtig-de-consument-is-a3060704