Is voortdurend monitoren wel zo logisch?

Sommige medische procedures zijn zo vanzelfsprekend dat het lijkt alsof het de meest veilige en verantwoorde manier is. Zoals voortdurend monitoren bij een bevalling met medische indicatie. Door middel van een inwendige (schroefje) of uitwendige ctg (band om de buik) worden de harttonen van de baby continu geregistreerd. Voortdurend meten klinkt logisch, want je wilt toch dat alles goed gaat met de baby?! 

Maar er zit ook een andere kant aan het verhaal: Want wist je dat het aantal medische ingrepen flink is toegenomen sinds er voortdurend wordt gemonitord? Omdat elke afwijking in de hartslag wordt opgemerkt, kan er ook sneller worden gedacht dat er iets mis is om vervolgens in te grijpen met bijvoorbeeld een keizersnede of kunstverlossing… Heel vaak ten onrechte, zo blijkt uit verschillende onderzoeken.

Zo is de conclusie van een recent onderzoek (4-2021, https://www.cmaj.ca/content/cmaj/193/14/E468.full.pdf ) dat het aantal keizersneden enorm afneemt als er af en toe met de doptone wordt geluisterd ipv voortdurend met de ctg – ook bij hoog risico bevallingen. En dat dat niet zorgde voor meer dode moeders of baby’s. Wel iets om serieus te nemen als je nagaat dat de keizersnede de meest voorkomende operatie ter wereld is. En dat ook de WHO aandringt op meer afwachten en minder ingrijpen bij bevallingen omdat geboorte wereldwijd te gemedicaliseerd raakt.

Het lijkt veiliger om alles voortdurend te meten. Maar het creëert ook een gevoel van onveiligheid, omdat elke afwijking van het gemiddelde voor onnodige paniek kan zorgen. In plaats van dat het natuurlijk proces (dat bij iedereen anders is) wordt gevolgd en vertrouwd, moet het proces vooral binnen de marges blijven. Heel kort door de bocht gezegd ligt de focus op ‘voorkomen dat er iets misgaat’ in plaats van zorgen dat het geboorteproces zo goed mogelijk verloopt. Ook op de beleving van de moeder heeft dat invloed. En dus op het geboorteproces zelf. 

Vastzitten aan een snoer en voortdurend in de gaten worden gehouden is niet bevorderlijk voor het geboorteproces (een monitor is ook een soort oog dat meekijkt, en meten spreekt je ratio aan, terwijl je denken tijdens de geboorte juist zoveel mogelijk uit moet staan). Voor een goede bevalhormoonflow moet je je vrij kunnen bewegen en je veilig en ontspannen voelen. Als die flow stopt, wordt er algauw gegrepen naar hulpmiddelen, zoals bijstimuleren met synthetische oxytocine of pijnstilling, medische ingrepen die weer zorgen voor veel kans op verder medisch ingrijpen en dus minder kans op een zachte start voor jou en je baby. 

Ik bedoel hiermee niet te zeggen dat we helemaal moeten afzien van voortdurend monitoren, In levensbedreigende situaties is het natuurlijk een uitkomst dat we met meetapparatuur de conditie van de baby zo goed kunnen volgen. Maar het wordt veel te gemakkelijk standaard toegepast. 

Elke medische indicatie is anders, de ene situatie is meer risicovol dan de andere. Per unieke bevalling zou een afweging moeten worden gemaakt, in plaats van dat er standaard een metertje wordt aangesloten. Ook hier zou er sprake moeten zijn van informed consent: de moeder is op de hoogte van de voor- en nadelen van deze medische handeling en maakt op basis daarvan haar eigen beslissing. 

>>> Er volgt binnenkort meer informatie over de pros en cons van monitoren tijdens de bevalling. Oa een insta-live met (voormalig klinisch) verloskundige Daphne van der Putten waar je al je vragen kunt stellen. Houd hiervoor het instagram.com /vrijegeboorte account in de gaten.

Met dank aan verloskundigen Ellen Hartmann en Daphne van der Putten  ❤️