41 weken zwanger: afwachten of inleiden?

Met 41 weken zwangerschap krijg je nu standaard de keuze voorgelegd tussen inleiden of afwachten. Terwijl je eerst ‘gewoon’ vol in verwachting was kan er nu ineens twijfel en angst ontstaan: is er iets mis dat mijn baby er nog niet is (nee want meer dan 20% komt pas na 41 weken)? En neem ik wel de juiste beslissing? Tel daar je eigen normale spanning van het wachten bij op plus de bezorgde reacties uit je omgeving en de onrust is compleet.

“Gynaecologen willen zwangeren sneller inleiden na drama Zweedse studie”

Het Zweedse onderzoek
Het bekende vroegtijdig afgebroken Zweedse onderzoek (‘SWEPIS studie’, 2019) heeft er sterk aan bijgedragen dat elke zwangere met 41 weken nu de keuze krijgt voorgelegd om haar bevalling kunstmatig op te wekken. Bij dit onderzoek naar serotinitiet, oftewel overtijd gaan, gebeurde iets verschrikkelijks. De onderzoekspopulatie bestond uit twee groepen, een groep die met 41 weken werd ingeleid en een groep die afwachtte tot 42 weken. Bij de groep die afwachtte overleden zes baby’s. Heel heftig en verdrietig, maar helaas ontbrak het hele plaatje over dit onderzoek in de nieuwsberichten én in de reacties van professionals. ‘Gynaecologen willen zwangeren sneller inleiden na drama Zweedse studie’, kopten de kranten. Een wel heel vergaande conclusie en consequentie als je een aantal feiten over dit onderzoek op een rijtje zet.

Kanttekeningen bij het Zweedse onderzoek

• In Zweden werden na 41 weken minder controles gedaan dan in Nederland, dus minder gelegenheid om afwijkingen op te sporen.

De sterftegevallen vonden plaats in een selectieve groep (eerste kindje buiten de provincie Stockholm). Het is onduidelijk wat de oorzaken waren van deze sterftegevallen en of de onderliggende problematiek tijdig gediagnosticeerd had kunnen worden. Het aantal zwangerschapscontroles tussen 41 en 42 weken was aanzienlijk lager dan in Nederland. In de meeste centra kregen vrouwen alleen een reguliere prenatale controle bij 41 weken. In de regio Stockholm werd ook een echo gemaakt bij 41 weken, in de andere regio’s niet. In Nederland worden vrouwen tussen 41 en 42 weken vaker gecontroleerd, door kleinschalige verloskundigenpraktijken die meer continuïteit van zorg bieden dan in Zweden. Hierdoor kunnen vroegtijdige symptomen van problematiek eerder herkend worden.

Duiding SWEPIS-studie door Amsterdam UMC

• In Zweden doen ze de 12 weken echo niet waarmee je nauwkeuriger de uitgerekende datum schat. De zwangerschapsduur van deze moeders was dus niet zo duidelijk vastgesteld, het kan best zijn dat de moeders uit de groep die afwachtte verder of juist minder ver zwanger waren.

In Zweden wordt maar 1 echo vergoed die routinematig wordt aangeboden, namelijk rond 18 weken. Bij deze echo wordt de à terme datum vastgesteld en de SEO (structureel echoscopisch onderzoek) uitgevoerd. In Nederland wordt de à terme datum rond 10 weken bepaald en dit is nauwkeuriger.

Duiding SWEPIS-studie door Amsterdam UMC

• Doordat het onderzoek is gestopt, was het aantal deelnemers van het onderzoek eigenlijk te klein om er wetenschappelijk gezien conclusies uit te kunnen trekken

Door het vroegtijdig stopzetten van de studie in verband met een hoger aantal sterftes in de controlegroep werd de benodigde grootte van de studiepopulatie voor het aantonen van een eventueel significant verschil in de samengestelde uitkomstmaat niet behaald.

Duiding SWEPIS-studie door Amsterdam UMC

Veel lagere sterftecijfers in Nederland
De combinatie van deze factoren zorgt ervoor dat de resultaten uit dit onderzoek dus niet als officiële cijfers kunnen worden gezien. Uit een groot, recent Nederlands onderzoek en uit de perined data (alle gegevens over bevallen in Nederland) komen veel lagere sterftecijfers:

‘In week 39 is het risico op overlijden 3 per 10.000 kinderen, in week 40  5 per 10.000, in week 41 8 per 10.000 en vanaf 42 weken 11 per 10.000 kinderen.’ (bron KNOV)

Wel of niet inleiden?
Er moeten heel veel inleidingen plaatsvinden om het overlijden van één baby te voorkomen. Daarbij voorkomt niet elke inleiding het overlijden van een baby. Verder is een inleiding is een ingreep met veel impact die gepaard gaat met:

• mogelijk hormonale verstoring bij moeder en kind en gezondheidsproblemen bij het kind op langere termijn

Er zijn aanwijzingen uit de literatuur dat het ingrijpen in het normale proces leidt tot een maternale en neonatale hormonale verstoring en er worden vaker chronische ziekten, infecties, icterus en atopische ziekten gezien bij kinderen van gezonde moeders die waren ingeleid.

Duiding SWEPIS-studie door Amsterdam UMC

• meer vraag naar pijnbestrijding
• meer interventies
• langere bevallingen
• minder positieve ervaring van de moeder
• vaker gevoelens van angst en depressie na de bevalling
• cohortstudies laten zien dat dat standaard inleiden van vrouwen bij 41 weken in plaats van bij 42 weken mogelijk leidt tot een stijging in het aantal keizersnedes (bron Amsterdam UMC)

Jouw vrije keuze
Wat je ook doet, wachten of ingrijpen, het is verantwoord. Het is namelijk jouw vrije keuze gebaseerd op al jouw afwegingen. 

Het belangrijkste is: geen stress. Juist aan het einde van de zwangerschap is het zo waardevol om in alle rust vol in verwachting te zijn, zodat je (ondanks misschien al het lichamelijke ongemak) kunt genieten van deze laatste bijzondere dagen waarin je baby nog even dichter bij je is dan deze ooit nog zal zijn. En zodat je lichaam en geest in de juiste modus komen om te bevallen. Immers, om geboorte te geven moet je lichaam het weeënhormoon oxytocine aanmaken. Oxytocine is allergisch voor spanning en stress, dus een gevoel van tijdsdruk werkt het begin van de bevalling eigenlijk tegen. Bewust kiezen voor jouw rust en ontspanning is het beste wat je voor jou, je baby en je bevalling kunt doen.

Een gedeelte van dit bericht verscheen ook op mijn @vrijegeboorte account op Instagram, waar ik vrije geboorteverhalen, filmpjes en heel veel info deel. Volg je @vrijegeboorte al?